Trong hành trình viết, nhiều người dễ bị cuốn vào ‘cám dỗ’ khi gặp dữ liệu từ những nguồn thông tin đáng tin cậy thì chỉ việc lấy về rồi diễn đạt lại. Cách làm này không sai, nhưng dễ khiến bài viết trở nên giống nhau, thiếu đi khác biệt.
Người đọc của chúng ta vốn dĩ không muốn tìm thêm một bản sao, cái họ cần ở đây là một góc nhìn mới mẻ. Vậy làm thế nào để thoát khỏi lối viết sao chép và thực sự tạo nên một giá trị riêng cho bài viết? Câu trả lời nằm ở một người viết biết cách đặt câu hỏi và tổng hợp nhiều nguồn trong quá trình tìm kiếm chọn lọc thông tin.
Nào, bây giờ chúng mình cùng tìm hiểu về cách đặt câu hỏi cũng như tổng hợp các nguồn thông tin khác nhau để đưa ra góc nhìn riêng cho một bài viết nhé!
Mình tin rằng, chỉ với vài bước đơn giản dưới đây, bất kỳ người viết nào cũng có thể thực hiện được và thậm chí thực hiện một cách dễ dàng.
Đầu tiên, hãy thực hiện “đối thoại” với thông tin tìm được
Nhiều Writer khi đọc tài liệu chỉ dừng lại ở việc ghi nhận số liệu, trích dẫn, dẫn chứng,…rồi tiến hành lắp đặt thông tin vào bài viết của mình. Nhưng để có một nội dung khác biệt của “chỉ riêng mình tôi”, chúng ta cần phải tạo ra một góc nhìn riêng với những số liệu vừa thu thập được.
Muốn làm được điều này, việc “đối thoại” với những thông tin sau khi đọc lướt nhanh là điều rất cần thiết.
Vậy thì sẽ “đối thoại” bằng cách nào?
Ví dụ, sau khi đọc một báo cáo, mình sẽ khoan dừng lại ngay ở việc ghi chép thông tin mà sẽ tự hỏi:
- Tại sao tác giả lại kết luận như vậy?
- Nguồn số liệu này đến từ đâu, có thể tin được không?
- Nếu đặt trong bối cảnh Việt Nam/ hiện tại điều này có còn đúng không?
- Có chi tiết nào bị bỏ sót, chưa được nhắc đến?
Những câu hỏi này giống như việc bạn trò chuyện với chính thông tin mình đang đọc vậy. Nhờ nó, mình sẽ nhìn ra được những khoảng trống, những điểm chưa trọn vẹn mà ban đầu tác giả có thể bỏ qua. Và chính khoảng trống ấy sẽ mở ra một hướng triển khai mới cho bài viết mà mình đang thực hiện.
Mở rộng và làm giàu góc nhìn bằng cách tổng hợp nhiều nguồn
Một bài viết chỉ dựa vào một nguồn duy nhất gần như chắc chắn sẽ thiếu đi sự cân bằng. Khi bạn đặt nhiều nguồn cạnh nhau, những điểm khác biệt, bổ sung, thậm chí mâu thuẫn sẽ dần lộ rõ. Đây chính là nền tảng để hình thành góc nhìn riêng cho bài viết.
Do đó, chúng ta cần research, đọc và ghi lại vài nguồn rồi bắt đầu đặt chúng lại gần nhau để tìm những điểm trống đó cho việc đưa ra quan điểm riêng.
Ví dụ: Bạn muốn viết về thói quen đọc sách của người trẻ. Một tờ báo đưa tin: “Giới trẻ ngày càng ít đọc sách giấy”. Trong khi đó, báo cáo từ Nielsen lại cho thấy: “Lượng tiêu thụ ebook tăng mạnh trong 3 năm qua”.
Nếu chỉ lấy một trong hai nguồn, bài viết sẽ nghiêng hẳn về một chiều. Nhưng khi đặt câu hỏi và tổng hợp lại, chúng ta hoàn toàn có thể đưa ra một góc nhìn với luận điểm khác biệt: “Người trẻ không phải ít đọc hơn mà là đang thay đổi cách đọc, từ sách giấy sang ebook.”
Đây chính là bước chuyển từ việc “lặp lại thông tin” sang “tạo ra một nhận định riêng”, khiến bài viết của bạn có giá trị hơn hẳn.
Thực hiện việc biến thông tin thành góc nhìn riêng
Tiếp tục lấy ví dụ về “người trẻ đọc sách” trên, mình sẽ thực hiện các bước tìm ra góc nhìn riêng bạn có thể áp dụng thử xem sao nhé.
Bước 1: Chọn lọc thông tin cốt lõi
- Báo A viết: “Người trẻ ngày càng ít đọc sách giấy.”
- Báo cáo Nielsen ghi nhận: “Doanh số ebook tăng mạnh trong 3 năm qua.”
Thay vì nhồi cả hai nguồn vào, mình có thể chọn 2 ý cốt lõi của 2 nguồn trên là người trẻ ít đọc sách giấy và ebook tăng trưởng.
Bước 2: Đặt câu hỏi để mở rộng ý nghĩ
Sau khi đã có được thông tin cốt lõi, chúng ta tiếp tục đặt câu hỏi để mở rộng suy nghĩ của mình. Chẳng hạn như:
- Liệu người trẻ có thực sự “ít đọc sách” không, hay chỉ thay đổi cách đọc?
- Nếu chuyển sang ebook, họ quan tâm điều gì hơn: giá rẻ, tiện lợi hay cập nhật nhanh?
- Xu hướng này diễn ra ở Việt Nam như thế nào, có số liệu địa phương để kiểm chứng không?
Bước 3: Kết nối để hình thành góc nhìn riêng
Từ câu hỏi trên, mình có thể căn cứ vào câu trả lời để đưa ra góc nhìn khác biệt so với một số bài viết khác là: “Không phải giới trẻ bỏ đọc sách, mà họ đang dịch chuyển từ sách giấy sang ebook. Thay vì lo ngại giới trẻ thờ ơ với tri thức, chúng ta nên nhìn nhận rằng việc đọc đang thay đổi định dạng. Thói quen này mở ra cơ hội cho các nhà xuất bản trong việc phát triển kho ebook, tạo trải nghiệm đọc tiện lợi và cá nhân hóa hơn cho thế hệ mới.”
Như vậy, chỉ vài bước nhỏ như trên bạn đã có thể tự “đối thoại” với các nguồn thông tin để tìm ra những “khoảng trống” cho việc đưa ra góc nhìn riêng. Nếu bạn cũng đang thực hiện những nội dung cần sử dụng những dữ liệu như con số, trích dẫn, xu hướng,…vào nội dung bài viết thì có thể áp dụng cách mà mình vẫn hay áp dụng như trên.
Ở nội dung tiếp theo thuộc phần research và tổng hợp thông tin, mình sẽ chia sẻ về cách trích xuất insight người dùng từ các nền tảng vào bài viết. Mời bạn đón đọc nhé./
