Một bài viết có thể chưa thực sự sâu nhưng ý tứ nhất định phải sáng sủa và có sự sắp xếp hợp lý. Vì điều này sẽ giúp người đọc cảm thấy dễ chịu trong suốt quá trình đọc. Hãy nhớ, dù thông tin hay đến đâu nhưng câu chữ rối rắm, ngắt nhịp lộn xộn thì độc giả khó mà theo đến cùng. Đây là điều mà mình vẫn hay nhắc nhở các bạn CTV trong suốt quá trình làm việc chung.
Và đây – 5 điều cần làm để có một bài viết rõ ràng, mạch lạc hơn bạn có thể lưu lại và áp dụng trong quá trình viết của mình.
1. Viết để người đọc hiểu không phải để mình nhớ
Một trong những sai lầm phổ biến của nhiều người là viết theo suy nghĩ của bản thân rồi mặc định người khác sẽ hiểu giống mình. Nhưng thực tế, viết là để người đọc hiểu được điều mình muốn nói chứ không phải ghi chép lại điều mình đang nghĩ.
Để người đọc thực sự hiểu điều mình truyền tải thực ra cũng khá đơn giản. Sau khi viết xong, bạn hãy thử tự đọc lại và hỏi chính bản thân mình: “Nếu là người lần đầu đọc câu này, mình có hiểu ngay ý chính không?”. Nếu là có, thì xin chúc mừng bạn đã viết dễ hiểu rồi. Còn nếu chưa hoặc vài chỗ chưa hiểu, thì bạn hãy thực hiện biên tập trở lại vài lần nữa cho đến khi thực sự nắm được cốt lõi vấn đề là được.
2. Sắp xếp ý theo trật tự tự nhiên của suy nghĩ người đọc
Mạch lạc không nằm ở việc dùng nhiều từ nối mà ở cách chúng ta sắp ý theo một trình tự hợp lý. Mình vẫn thường hay nhắc các bạn CTV là hãy tuân theo quy tắc đơn giản nhất: “Cái gì xảy ra trước nói trước. Cái gì giải thích nói sau.”
Ví dụ như cùng một thông điệp là bài viết chưa hấp dẫn do thiếu sự rõ ràng, nhưng cách viết: “Bài viết của bạn chưa hấp dẫn vì thiếu một yếu tố quan trọng, đó là sự rõ ràng.” sẽ dễ nghe dễ hiểu hơn so với: “Vì thiếu sự rõ ràng nên bài viết của bạn chưa hấp dẫn.”
Cách viết thứ hai vẫn đúng nhưng nhịp đọc trở nên chậm và nặng hơn. Do đó, để giúp bài viết của mình dễ hiểu hơn, bạn nên ưu tiên sự tự nhiên trong từng dòng đọc. Thực ra khi càng viết nhiều bạn sẽ thấy rõ viết rõ ràng chính là viết có trật tự.
3. Cắt bỏ những từ thừa và lớp diễn đạt lặp lại
Trong quá trình chỉnh sửa bài cho các bạn CTV, mình cũng nhận thấy đôi khi các bạn tự làm bài viết của mình trở nên rối hơn vì dùng quá nhiều từ để nói về cùng một ý. Hay nói cách khác là dùng thừa từ, từ lặp đi lặp lại nhiều.
Ví dụ: “Tôi nghĩ rằng, theo quan điểm của cá nhân mình, thì việc này là cần thiết.” Và “Theo tôi, việc này là cần thiết”. Bạn thấy 2 câu này có sự diễn đạt lặp lại không? Thực tế thì “Tôi nghĩ rằng” và “Theo quan điểm của cá nhân mình” là một. Vì cùng xuất phát từ một cá nhân, một quan điểm ở đây là tôi. Vậy nên bạn chỉ cần viết “Theo tôi, việc này là cần thiết.” là được rồi.
Đừng sợ viết ngắn sẽ khiến bài viết của bạn trở nên thô cứng. Việc kết hợp những câu dài ngắn trong cùng một bài viết sẽ khiến nội dung của chúng ta trông có nhịp điệu hơn hẳn. Việc viết ngắn cũng giúp ý tứ trông sáng tỏ hơn rất nhiều.
4. Dùng đại từ và liên kết câu có chủ đích
Mình nhận thấy nhiều bài viết gây hiểu nhầm vì đại từ không rõ ràng. Điều này sẽ dễ khiến người đọc dừng lại rồi thậm chí suy đoán. Ví dụ như “Lan bảo Hương rằng cô ấy nên nghỉ ngơi.” Vậy “Cô ấy” là ai?, Lan hay Hương. Để tránh khiến câu mơ hồ, chúng ta có thể đổi thành “Lan khuyên Hương nên nghỉ ngơi.” Hoặc “Lan nói rằng chính cô cần nghỉ ngơi.”
Một lưu ý nữa là khi viết nhiều đoạn liền nhau, hãy thêm các từ dẫn nhẹ như “vì thế”, “ngược lại”, “nói cách khác”, “cụ thể hơn”,… Những từ này là cầu nối giúp cho mạch đọc trở nên trôi chảy hơn trên toàn bộ bài.
5. Kiểm tra lại như người không biết gì về chủ đề
Bước cuối cùng để đảm bảo bài viết rõ ràng là đọc lại bằng con mắt của người lần đầu tiếp xúc với bài viết. Sau khi hoàn thành bài viết, bạn có thể ngồi lại rồi đọc to văn bản để cảm nhận nhịp tự nhiên của câu. Hoặc cũng có thể gửi cho ai đó đọc thử xem họ đã hiểu đúng nội dung bạn truyền tải chưa. Nếu có phần nào họ hiểu sai hoặc phải đọc lại nhiều lần, nghĩa là đoạn đó cần viết lại.
Viết rõ ràng không có nghĩa là viết đơn giản đến mức khô khan mà là biết cách đưa người đọc đi đúng hướng mình muốn. Khi bạn viết đủ mạch lạc, người đọc sẽ tin tưởng vào khả năng tư duy của bạn, dù bài viết chỉ là chia sẻ nhỏ hay phân tích chuyên sâu. Vì cuối cùng, điều khiến người đọc ở lại không phải là những từ ngữ thật đẹp mà là ý nghĩa được diễn đạt thật sáng rõ. Hãy luôn nhớ điều đó trong bất cứ nội dung nào mình viết ra!
Đây là bài viết liên quan đến diễn đạt và ngôn ngữ trong chuỗi bài viết về Nâng cao kỹ thuật viết – Mỗi ngày viết tốt hơn đang được mình thực hiện trong năm 2025. Bạn có thể theo dõi đầy đủ và chi tiết tại chuyên mục Better Writing tại Blog nguyenphucthao của mình nhé./
